Rogówka jest niezwykle ważną częścią gałki ocznej. Jej rolą jest załamywanie i skupianie światła, które następnie trafia do soczewki. W przeciwieństwie do soczewki kąt załamania w rogówce nie podlega regulacji. Budowa rogówki jest skomplikowana i ciągle poznawane są na ten temat nowe fakty. Uszkodzenie albo nieprawidłowa budowa rogówki wpływają przede wszystkim na pogorszenie jakości widzenia. Jedną z chorób rogówki jest dystrofia Fuchsa. Co warto wiedzieć na jej temat?
Jak zbudowana jest rogówka?
Rogówka jest częścią gałki ocznej o średnicy nieco powyżej jedenastu milimetrów i grubości w najszerszym miejscu do 0,8 mm, która umieszczona jest w przedniej jej części, przed soczewką. Stanowi zarazem najbardziej wysuniętą, zewnętrzną warstwę gałki ocznej. Zbudowana jest z sześciu warstw, z których każda pełni nieco odmienną funkcję. Najbardziej na zewnątrz znajduje się warstwa nabłonka przedniego. Poniżej niej zlokalizowana jest blaszka graniczna przednia, istota właściwa rogówki, warstwa Dua, blaszka graniczna tylna i tylny nabłonek rogówki. Zdrowa rogówka jest ze względu na pełnioną funkcję całkowicie przezroczysta. Dlatego też nie może być unaczyniona. Odżywianie odbywa się w tym przypadku dzięki dyfuzji przez łzy i ciecz wodnistą oka. W poszczególnych warstwach rogówki znajdują się natomiast liczne zakończenia nerwowe.
Czym są dystrofie rogówki i jak wpływają na zdolność widzenia?
Dystrofie rogówki to szereg chorób dziedzicznych, które powstają wskutek nieprawidłowego rozwoju komórek budujących daną warstwę rogówki. Warto zaznaczyć, że dystrofia może dotyczyć każdej warstwy rogówki. Objawy mogą pojawić się w każdym wieku, a w niektórych przypadkach mogą również nie pojawić się nigdy, albo mieć bardzo ograniczony charakter. Komórki rogówki zaatakowane przez chorobę mają zmienione kształty i właściwości, przez co dane miejsce może stać się mętne i ograniczać pole widzenia. Istnieje wiele rodzajów dystrofii, które różnią się nie tylko miejscem występowania i objawami, ale również tym, że powodujące je zmiany występują w różnych miejscach materiału genetycznego. W praktyce różne rodzaje dystrofii mogą więc dawać podobne objawy, ale ich przyczyny mogą być bardzo różne, choć zawsze mają charakter genetyczny. Zmiany związane z dystrofią rogówki są przekazywane genetycznie i bardzo często objawiają się wśród więcej niż jednego członka tej samej rodziny. Jednak jak już wspomniano, czasami choroba może nie objawiać się w ogóle, więc zdarza się, że objawy pojawiają się u osób z rodzin, w których nie stwierdzono wcześniej dystrofii. Ostatecznym rozstrzygnięciem są zawsze badania genetyczne, które najczęściej zleca się w przypadku wątpliwości, czy w danym przypadku występuje dystrofia rogówki.
Czym jest dystrofia Fuchsa i jakie są przyczyny jej powstawania?
Dystrofia Fuchsa jest jednym z rodzajów dystrofii rogówki. W jej przypadku zmiany występują w najbardziej wewnętrznej warstwie – tylnym nabłonku rogówki, nazywanym również śródbłonkiem. Zlokalizowanie zmienionych komórek w tym miejscu sprawia, że potencjalne leczenie jest utrudnione. Z drugiej jednak strony tylny nabłonek rogówki jest warstwą bardzo cienką – o grubości zaledwie jednej komórki. Dlatego też zmiany w przypadku tego rodzaju dystrofii nie są rozległe, a leczenie daje często dobre rokowanie. Dystrofia Fuchsa zawsze dotyka jednocześnie obu gałek ocznych.
Jakie są najważniejsze objawy dystrofii Fuchsa?
Objawy dystrofii są dość niespecyficzne i mogą świadczyć o różnych problemach w obrębie gałki ocznej. Dlatego też konieczna jest odpowiednio przeprowadzona diagnostyka. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza standardowe badania ostrości widzenia i ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Następnie wykonuje się dokładną obserwację struktury rogówki w lampie szczelinowej i wykonuje dokumentację fotograficzną lub rysunkową. W przypadku podejrzenia dystrofii przeprowadza się szczegółowy wywiad rodzinny dotyczący przebiegu chorób oczu w najbliższej rodzinie. Obecnie możliwe jest też pobranie wycinka zmienionej części rogówki i wykonania badań histopatologicznych. Częścią diagnostyki są również badania genetyczne. Objawy, które z całą pewnością powinny zaprowadzić nas do lekarza specjalisty to: ból w obu gałkach ocznych, nadmierne łzawienie, obrzęk gałki ocznej, osłabienie widzenia, rozmazany obraz, albo przesłonięcie części pola widzenia. Należy wiedzieć, że mimo że dystrofia jest chorobą dziedziczną, jej objawy mogą pojawić się w dowolnym momencie życia.
Jak leczy się dystrofię Fuchsa?
Dystrofię Fuchsa można leczyć na kilka sposobów. Wybór właściwej metody uzależniony jest przede wszystkim od charakteru i stopnia zmian. Jeżeli dochodzi jedynie do obrzęku gałki ocznej, a upośledzenie widzenia jest niewielkie, stosuje się najczęściej wyłącznie hipotoniczne krople do oczu, albo soczewki opatrunkowe. W przypadku tego rodzaju dystrofii rogówki możliwość wykonania zabiegu laserowego jest ograniczona. Wykonuje się natomiast przeszczep rogówki albo tylko jednej z jej warstw. Ze względu na genetyczne podłoże choroby nie da się jednak przewidzieć w pełni efektów takiego zabiegu. Czasem zdarza się, że po jakimś czasie zmiany pojawiają się również w przeszczepionej rogówce.
